Trang Bị PCCC Gồm Những Gì? Danh Mục Thiết Bị Cần Có

Quy định về trang bị PCCC

Trang bị PCCC là yêu cầu bắt buộc đối với mọi công trình, từ nhà ở riêng lẻ đến chung cư, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất hay tòa nhà cao tầng. Theo quy định tại Luật Phòng cháy và Chữa cháy và các nghị định hướng dẫn như Nghị định 136/2020/NĐ-CP, chủ đầu tư và người sử dụng phải đảm bảo hệ thống, thiết bị PCCC được lắp đặt đầy đủ, hoạt động tốt, và được kiểm định định kỳ theo tiêu chuẩn quốc gia.
Cụ thể, các công trình như nhà cao tầng, chung cư, trung tâm thương mại, kho xưởng, văn phòng làm việc… phải có hồ sơ quản lý PCCC, biên bản nghiệm thu thiết bị và phương án chữa cháy – thoát nạn được cơ quan công an phê duyệt. Với nhà ở riêng lẻ hoặc hộ kinh doanh, tuy yêu cầu đơn giản hơn nhưng vẫn bắt buộc phải có bình chữa cháy xách tay, thiết bị báo cháy, và phương tiện thoát hiểm cơ bản để kịp thời ứng phó khi có sự cố.
Việc trang bị đúng, đủ và đạt chuẩn không chỉ giúp bảo vệ tính mạng và tài sản, mà còn là nghĩa vụ pháp lý. Nếu bị kiểm tra và phát hiện thiếu thiết bị PCCC hoặc sử dụng thiết bị không đạt chuẩn, doanh nghiệp có thể bị xử phạt hành chính lên đến 50 triệu đồng và bị đình chỉ hoạt động cho đến khi khắc phục xong. Vì vậy, hiểu rõ danh mục thiết bị cần có là bước đầu tiên để đảm bảo an toàn và tuân thủ pháp luật.

Danh mục thiết bị PCCC cơ bản

Trang bị PCCC được chia thành nhiều nhóm tùy theo công năng: thiết bị chữa cháy, báo cháy, thoát hiểm và bảo hộ. Mỗi nhóm đóng một vai trò quan trọng trong việc phát hiện, ngăn chặn và xử lý cháy nổ.

Thiết bị chữa cháy tại chỗ

Đây là nhóm thiết bị mà bất kỳ nhà ở hay doanh nghiệp nào cũng phải có. Phổ biến nhất là bình chữa cháy xách tay, gồm hai loại chính: bình bột khô (MFZ) và bình khí CO₂ (MT). Bình bột dùng cho nhiều loại đám cháy khác nhau như cháy xăng dầu, điện, gỗ, còn bình CO₂ phù hợp cho khu vực có thiết bị điện tử, máy móc.
Ngoài ra, trong các tòa nhà lớn cần có họng nước chữa cháy, vòi rồng, máy bơm chữa cháy, và tủ phương tiện PCCC đặt tại hành lang hoặc khu vực công cộng. Những thiết bị này phải được bảo dưỡng định kỳ, đảm bảo áp lực nước và độ kín của van, ống luôn đạt tiêu chuẩn.
>>>Xem ngay: Cần lưu ý điều gì khi sử dụng dây thoát hiểm chung cư?

Hệ thống báo cháy – báo khói

Hệ thống báo cháy là “trái tim” của công tác PCCC, có nhiệm vụ phát hiện sớm khói, nhiệt hoặc lửa, sau đó kích hoạt còi, đèn và truyền tín hiệu về trung tâm điều khiển. Một hệ thống báo cháy tiêu chuẩn gồm đầu báo khói, đầu báo nhiệt, trung tâm báo cháy, chuông – còi báo động, đèn báo cháy và nút nhấn khẩn cấp.
Tùy theo quy mô công trình, có thể lựa chọn hệ thống báo cháy độc lập (cho nhà ở nhỏ, cửa hàng) hoặc báo cháy địa chỉ (cho tòa nhà, nhà máy, chung cư). Hệ thống này cần được kiểm tra hàng tháng, đặc biệt là nguồn điện, pin dự phòng và khả năng truyền tín hiệu.

Thiết bị chữa cháy tự động

Với công trình có quy mô lớn hoặc chứa nhiều vật liệu dễ cháy, việc lắp đặt hệ thống chữa cháy tự động là bắt buộc. Phổ biến nhất hiện nay là hệ thống sprinkler – khi cảm biến phát hiện nhiệt độ vượt ngưỡng, đầu phun sẽ tự động mở, phun nước dập lửa tại chỗ.
Ngoài ra còn có hệ thống chữa cháy khí sạch (FM-200, CO₂) dùng trong phòng server, phòng điện hoặc kho lưu trữ tài liệu quan trọng – nơi không thể dùng nước vì dễ gây hư hại. Một số nhà máy, kho hóa chất còn trang bị hệ thống bọt foam để dập cháy xăng dầu.
Việc bảo trì định kỳ là yếu tố sống còn của các hệ thống này. Mỗi quý, cần kiểm tra hoạt động bơm, đường ống, cảm biến và đầu phun để đảm bảo sẵn sàng khi có sự cố.

Thiết bị thoát hiểm và cứu nạn

Khi xảy ra cháy, việc thoát hiểm nhanh và an toàn quyết định sự sống còn. Do đó, các thiết bị hỗ trợ thoát hiểm luôn phải có sẵn tại nơi ở và làm việc. Gồm có đèn exit (đèn chỉ dẫn lối thoát hiểm), đèn chiếu sáng khẩn cấp, dây thoát hiểm chung cư, mặt nạ chống khói, búa phá kính, và chăn chống cháy.
Đèn exit cần hoạt động được ít nhất 2 giờ khi mất điện, trong khi mặt nạ chống khói giúp người dùng thở được 15–30 phút trong môi trường ngạt khí, đủ thời gian để di chuyển ra ngoài. Với nhà cao tầng, nên bố trí thang dây hoặc ống tụt thoát hiểm tại ban công để phòng trường hợp cầu thang bộ bị lửa chặn. 

Phương tiện bảo hộ PCCC cho lực lượng cơ sở

Ở các doanh nghiệp, tòa nhà, chung cư đều có lực lượng PCCC cơ sở – đội ngũ được huấn luyện sơ cấp để ứng phó trước khi lực lượng chuyên nghiệp đến. Những người này cần được trang bị quần áo chống cháy, găng tay chịu nhiệt, ủng PCCC, mũ bảo hộ, mặt nạ phòng độc, và bộ đàm liên lạc.
Bộ trang bị này giúp họ có thể tiếp cận đám cháy an toàn, hỗ trợ sơ tán người dân và dập lửa ban đầu. Việc huấn luyện định kỳ và diễn tập chữa cháy là bắt buộc ít nhất 2 lần/năm để đảm bảo phản xạ và kỹ năng thực tế.

Cách bố trí và kiểm tra thiết bị PCCC đúng tiêu chuẩn

Thiết bị PCCC không chỉ cần có mà còn phải được bố trí hợp lý và dễ tiếp cận. Bình chữa cháy phải đặt tại nơi dễ thấy, dễ lấy, cách mặt đất từ 0,8–1,2m, không bị che khuất hoặc đặt gần nguồn nhiệt. Các hộp tủ phương tiện chữa cháy nên đặt ở hành lang, lối thoát hiểm, có biển chỉ dẫn rõ ràng.
Hệ thống báo cháy cần được lắp đúng độ cao (khoảng 2,4–3m), tránh nơi có gió mạnh hoặc gần quạt hút để tránh báo sai. Với nhà xưởng, cần bố trí đầu báo nhiệt, đầu phun nước theo từng khu vực rủi ro cháy như kho nguyên liệu, phòng điện, khu sản xuất.
Việc kiểm tra thiết bị nên được thực hiện định kỳ:

• Hàng tháng: Kiểm tra áp lực bình chữa cháy, pin đèn exit, còi báo cháy.
• Hàng quý: Chạy thử máy bơm, kiểm tra hệ thống đường ống, đầu phun, còi báo động.
• Hàng năm: Kiểm định toàn bộ hệ thống và thay thế thiết bị đã hết hạn sử dụng.

Kinh nghiệm chọn mua thiết bị PCCC chất lượng

Khi chọn mua thiết bị PCCC như day thoat hiem, bình chữa cháy, mặt nạ phòng độc,..., yếu tố đầu tiên là nguồn gốc và chứng nhận kiểm định. Chỉ nên mua sản phẩm có tem kiểm định của Cục Cảnh sát PCCC & CNCH (C66), có hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt, và bảo hành rõ ràng.
Không nên ham rẻ mà mua hàng trôi nổi, vì bình chữa cháy giả thường không đạt áp lực, rò khí hoặc phun không hiệu quả. Với hệ thống báo cháy, nên chọn thương hiệu uy tín như Hochiki, Notifier, Apollo, Horing – những hãng có linh kiện đồng bộ và được sử dụng rộng rãi trong các công trình lớn.
Ngoài ra, cần chọn đơn vị cung cấp uy tín, có giấy phép kinh doanh thiết bị PCCC, dịch vụ lắp đặt – bảo trì trọn gói, và hỗ trợ huấn luyện sử dụng. Nếu là doanh nghiệp, bạn nên yêu cầu biên bản kiểm định sau lắp đặt để làm căn cứ khi cơ quan chức năng kiểm tra.
Việc đầu tư và duy trì trang bị PCCC đầy đủ, chất lượng là yếu tố then chốt để bảo vệ tính mạng và tài sản trong mọi tình huống cháy nổ. Dù là nhà ở, chung cư hay doanh nghiệp, hiểu rõ danh mục thiết bị cần có, bố trí hợp lý và kiểm tra định kỳ sẽ giúp bạn chủ động ứng phó sự cố, đồng thời tuân thủ đúng quy định pháp luật. Hãy coi trang bị PCCC không chỉ là nghĩa vụ bắt buộc mà còn là biện pháp an toàn thiết yếu cho mọi gia đình và cơ sở kinh doanh. Xem thêm các bài viết hữu ích khác tại thangviet.com ngay nhé!
>>>Bài viết liên quan:

• Lắp đặt bộ dây thoát hiểm hạ chậm cho khách sạn có cần thiết không?
• Cấu tạo dây thoát hiểm Nikawa và lợi ích khi sử dụng